Brzoza to około 40 gatunków drzew i krzewów o
korze przeważnie gładkiej, łuszczącej się okrężnie cienkimi pasmami. Na
terenie Polski występuje siedem gatunków: brodawkowata, czarna,
ojcowska, omszona, karpacka, niska i karłowata.
Dwa pierwsze to drzewa, a dwa ostatnie – typowe
krzewy. Najniższa brzoza karłowata, dorasta do 80 cm wysokości. Brzoza
rosła na Ziemi, gdy nie było jeszcze ludzi. Przetrwała zlodowacenie.
Odporna jest na dymy fabryczne, ale może zginąć, jeśli człowiek nadal
będzie ją bezmyślnie niszczył. W 1805 roku we wsi Hamernia, młody Polak,
Willibald Besser, późniejszy sławny profesor uniwersytetu w Kijowie,
spostrzegł kwitnącą brzozę, której cechy zewnętrzne wskazywały na
trzyletnie drzewo. Dalsze badania wykazały, że jest to nieznany nauce
gatunek. Rosła ona na stokach Doliny Ojcowskiej i uważano, że jest to
jedyne miejsce występowania. Nadano jej nazwę brzoza ojcowska. W
późniejszych latach znaleziono ją również w Siedmiogrodzie, na Podgórzu
Karpackim, a ostatnio także na Słowacji, Ukrainie, w Rumunii, Danii i w
Szwecji. Na terenie Polski jest gatunkiem chronionym. W Polsce od bardzo
dawna krzyż brzozowy ustawiany na grobach zmarłych miał symboliczne
znaczenie. Przypominał, że brzoza jest drzewem dobrym, litościwym wręcz
płacze z żalu nad zmarłymi. Młode zwisające w dół pędy brzozy
brodawkowej pokryte są gęsto białymi, żywicznymi brodawkami, z których
wycieka po kropelce żywica, co przypomina łzy. Brzoza płacząca należy do
najbardziej znanych gatunków na terenie naszego kraju. Rośnie na
ubogich, piaszczystych glebach. Na podmokłych i torfistych glebach
występuje brzoza omszona.
W ziołolecznictwie wykorzystuje się liście brzozy, ścięte zimą lub
bardzo wczesną wiosną, a także pączki, korę, świeży sok brzozowy oraz
występujące na pniach grzyby pasożytnicze. Picie naparów i odwarów z
liści brzozy bywa skuteczne w chorobach dróg moczowych, przy obrzękach
oraz kamicy moczowej. Liście brzozy pomagają w chorobie gościowej,
skazie moczowej, w zapaleniu łojotokowym skóry, łuszczycy i w lekkich
schorzeniach wątroby, przy trąciku młodzieńczym. Używa się ich również
do okładów i obmywań, przy zaczerwienieniu skóry, wysuszeniu naskórka i
zapaleniu węzłów chłonnych. Świeży sok brzozowy używa się głównie w
chorobach nerek, kamicy nerkowej, a także w zaburzeniach czynności
wątroby. Stosowany zewnętrznie wybiela piegi. Uważany jest za środek
wzmacniający i w pewnym stopniu odtruwający. Pączki brzozy stosuje się
jako łagodny lek moczopędny i odkażający drogi moczowe. Wykorzystywane
są też w stanach zapalnych zatok nosowych, gardła, tchawicy i oskrzeli
oraz paradentozie. Odwar z plech huby brzozowej czarnej oraz białej
poleca się w przewlekłych nieżytach przewodu pokarmowego, uszkodzeniu
wątroby.
W kosmetyce maseczki ze zmiksowanych liści pąków oraz przymoczki
nasycone sokiem z pnia są pomocne w leczeniu trącika młodzieńczego,
wyprysków i drobnych owrzodzeń skóry. Łagodzą one stany zapalne, usuwają
plamy pigmentowe.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz